Deze lessen zijn bedoeld voor de studenten van de opleiding Social work.  

Opleiding Social Work.

Terug naar overzicht

----------

Ethiek (meerdere lessen).

Aan het einde van deze les staat een oefening die je als opwarmer kunt gebruiken.

Ethiek >> belangenconflict (tweestrijd) waarbij verschillen in waarden en normen een rol spelen (je geweten).
Verschillen in waarden en normen tussen:
jij en de cliënt jij en de instelling jij en je collega’s.

Stappenplan ethische dilemma’s:
- Wat zijn de feiten.
- Handelingsalternatieven op een rij (let op geen oordeel).
- Welke waarden en belangen staan op het spel.
- Hoe zwaar weegt elk belang.
- Beslissing nemen op grond van de criteria:
~ Menselijke waardigheid.
~ Gelijke behandeling.
~ Wat gij niet wilt dat u geschiedt……..

Belangrijk:
Stappenplan hanteren en je realiseren dat je niet alle situaties een beslissing kan nemen maar dit moet overlaten aan andere disciplines zoals pedagoog, orthopedagoog, psychiater, raad van kinderbescherming, kinderrechter, ouders of andere wettelijke vertegenwoordigers. Vind jij dat de verantwoording kunt of moet nemen om over een bepaald onderwerp een beslissing te nemen.


Met welke ethische of andere lastige vragen kan je zoal als SW te maken krijgen?
- Relaties personeel (bv. op de groep).
- Relaties cliënten met elkaar.
- Cliënten met personeel.
- Man / vrouw. Vrouw / vrouw. Man / man.
- Verliefd, verloofd, samenwonen of trouwen.
- Vrijen op de groep
- Wel of geen voorbehoedsmiddelen.
- Welke voorbehoedsmiddelen (bv. prikpil).
- Abortus.
- Zelfbevrediging.
- Kerkgang en alles wat daarbij kan horen. zoals communie, belijdenis, dopen.
- Inentingen bv. tegen pokken.
- Euthenasie.


Zorgvuldig handelen bij ethische vragen en dilemma’s
Als bij ethische dilemma’s geen wettelijk kader voorhanden is en evenmin een protocol beschikbaar is, zul je uiteindelijk een keuze moeten maken. Natuurlijk heb je als doel zorgvuldig te handelen. Probleem is echter dat onduidelijk is wat zorgvuldig handelen in deze situatie inhoudt. Mensen verschillen daarover van mening. Laten we voorop stellen dat mensen hierover ook van mening mogen verschillen: mensen hebben immers verschillende waarden en normen. Tegelijkertijd geldt echter dat jij voor het probleem staat een keuze te moeten maken. Wat kies jij? Doe je iets wel of niet? Los je iets zus of zo op?
Voor het beoordelen van een ethisch dilemma kun je het beste gebruikt maken van een stappenplan. Het kan je helpen bij het bepalen van je standpunt. Het stappenplan helpt je bij het ethische probleem van alle kanten te bekijken en te beoordelen.
In het stappenplan gaat het om de volgende stappen.
Stap 1: Wat zijn de feiten?
Het gaat er bij deze stap om de feiten zo objectief mogelijk in kaart te brengen en te streven naar een zo volledig mogelijke verkenning van de situatie. Het gaat er in deze stap nog niet om een oordeel te vellen. Integendeel: bij deze stap gaat het om pure feiten. Uiteindelijk kan dan het dilemma kort worden omschreven. Hierbij moet duidelijk worden aangegeven voor wie het een dilemma is.
Stap 2: Welke handelingsalternatieven zijn er? Welke overwegingen spelen een rol?
Bij deze stap gaat het erom te beschrijven wat je in deze situatie allemaal zou kunnen doen en bij elk alternatief te zoeken naar motieven: waarom zou je het zus of zo doen? Ook bij deze stap gaat het niet om het vormen van een oordeel, maar om het op een rijtje zetten van mogelijkheden en motieven.
Stap 3: Welke waarden en belangen staan er op het spel?
Deze stap is als het ware een voorbereiding op het vormen van een oordeel. Je beschrijft welke waarden er in het geding zijn in deze situatie. Voorbeelden van waarden die een rol kunnen spelen zijn: eerlijkheid, trouw, loyaliteit, onafhankelijkheid, liefde, vertrouwen, enzovoort.
Stap 4: Hoe zwaar weegt elk belang?
Deze stap hangt nauw samen met de voorgaande. Het volstaat namelijk niet, alleen te beschrijven welke waarden een rol spelen. Je zult ook moeten vaststellen hoe zwaar elke waarde voor jou weegt.
Stap 5: Beslissen en toetsen
Bij deze stap gaat het erom dat je een beslissing neemt op basis van alle informatie die je hebt verzameld bij de voorgaande stappen.
Je kunt hierbij de beslissing die je denkt te nemen toetsen aan de criteria. Aan de hand van deze criteria kun je ‘toetsen’ of sprake is van een moreel juiste beslissing.
Criteria zijn:
- de beslissing mag niet in strijd zijn met de menselijke waardigheid (eerbied voor het leven);
- de beslissing mag niet tot het gevolg hebben dat gelijke mensen in gelijke omstandigheden ongelijk worden behandeld;
- de beslissing moeten we ook voor onszelf kunnen accepteren. Met andere woorden: ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.’


Twee hartoperaties.

- Je bent directeur van een ziekenhuis en voorzitter van de vergadering.
Situatie is het volgende:
Er kunnen slechts twee mensen een hartoperatie krijgen terwijl er meer patiënten
op de afdeling liggen voor wie het noodzakelijk is dat ze geopereerd worden.
Leg in het kort de situatie uit en zorg dat er binnen de toegestane tijd een
verantwoord besluit komt.
Patiënten die niet worden geopereerd zullen hierover, geïnformeerd moeten
worden [er moeten argumenten worden gegeven].

Dit zijn de personen die geopereerd moeten worden:

- De professor (68 jaar), hij betekent veel voor de geneeskunde.

- De drugverslaafde alleenstaande moeder (23 jaar) ze heeft een dochter (2 jaar)

- De inbreker (59 jaar), getrouwd en kinderen van 16 en 19 jaar.

- Vrouw (39 jaar) met een verstandelijke handicap.

- Directeur (45 jaar), leidt een bedrijf van 500 mensen.

- Een schooljuffrouw (26 jaar), ze is de enige juffrouw van het dorp.

Terug naar overzicht